Excepties

De Oude Warande uit 1712 is een van de weinige nog bestaande sterrenbossen in Nederland. Acht lanen lopen vanuit een centraal punt naar de hoeken en buitenranden van het zeventig hectare grote bos.

In tegenstelling tot vele andere vinexwijken is er in Witbrant Oost sprake van visuele rust en een eenduidig architectonisch beeld. De wijk bestaat uit een strak, orthogonaal patroon van woonstraten, waaraan patiowoningen liggen. De enige woningen die hoger zijn dan een verdieping staan langs de spoorlijn en fungeren als geluidsscherm. Ze zijn opgetrokken in een zwarte baksteen en steken daarmee af tegen de wit- en grijstinten die in de patiowoningen zijn toegepast. Wanden in onregelmatige natuursteen zorgen verspreid over de buurt voor accenten. Door de lage bebouwing is er vanuit de wijk overal zicht op de omliggende natuur.

De buurt Witbrant West heeft een orthogonale opzet. De blokvormige woningen zijn in stroken verkaveld en via woonpaden bereikbaar. In het metselwerk zijn verschillende bruintinten toegepast. Verdiepingshoge wanden van schanskorven pakken de acht stroken in tot bouwblokken, die door afwisselend parkeerstraten en parkstroken van elkaar gescheiden zijn. De woningen van de Architekten Cie aan de Witbrantlaan West zijn van elkaar gescheiden door een twee verdiepingen hoog glazen bouwdeel. Hierin is een ongebruikelijk hoge woonkamer gesitueerd.

Het riviertje de Donge kronkelt tussen de verschillende buurten van de Reeshof door en fungeert als natuurlijke buffer en afwateringssysteem. De moerasachtige bedding van de Donge, waarin de natuur vrij spel heeft, sluit aan op de landelijke ecologische hoofdstructuur. In 1995 werd door de gemeente en de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) een prijsvraag uitgeschreven voor de bebouwing langs de oostrand van dit gebied.

Dit complex bevat naast topsporthal T-Kwadraat en de Ireen Wüst schaatsbaan ook cafés, een klimhal, een fitnesscentrum, squashbanen en een sportmedisch centrum. Het heeft zijn plaats in de campusachtige opzet van Stappegoor met scholen, kantoren en woningbouw. Een glazen plint die doorloopt om de schaatsbaan begeleidt een boulevard die het gebied doorkruist en twee pleinen verbindt.

Het neogotische retraitehuis Het Cenakel (1908) is in 1997 gerestaureerd en tot woongebouw en cultureel centrum omgebouwd. De renovatie werd bekostigd door op het terrein twee woontorens met 72 appartementen te bouwen. Door hoogbouw toe te passen, in plaats van de eerder geplande grondgebonden woningen, kon het park rondom het retraitehuis open blijven en aansluiten op het bestaande Leijpark.

Van de hoogbouw die de skyline van Tilburg bepaalt, ligt het hoofdkantoor van verzekeringsmaatschappij Interpolis het dichtst bij het stadscentrum. Het gebouw en de bijbehorende tuin liggen op een driehoekig kavel. In 2002 is het kantoor in oostelijke richting uitgebreid, waardoor aan de Spoorlaan een aanzienlijke gevelwand ontstond. De verschillende bouwvolumes zijn met elkaar verbonden door een groot voorplein aan de Spoorlaan en het golvende dak van de ontvangsthal. De kantoorvleugels en kantoortoren zijn bekleed met rode kleitegels. Een 92 meter hoge 'verkeerstoren' is bekleed met zwart natuursteen en is via glazen loopbruggen met de kantoortoren verbonden.

Tot 1965 kende Tilburg relatief veel open plekken omdat de verschillende dorpen waaruit de stad is ontstaan nog niet volledig aan elkaar waren gegroeid. Er was daarom de ruimte om wegen breed op te zetten en ook het openbare groen was ruim bemeten. Via zijn vriend Auke Komter, die bij de gemeente werkzaam was als stedenbouwkundige, kreeg Duintjer de mogelijkheid een deel van deze open ruimte binnen de ringweg in te vullen.

De zogenaamde Airey-woningen zijn misschien wel hét symbool van de wederopbouwarchitectuur. Om na de Tweede Wereldoorlog aan de grote vraag naar woningen te kunnen voldoen, werd overal in Nederland gebruikt gemaakt van rationele, seriematige systeembouw. Gemeenten mochten jaarlijks slechts een beperkt aantal woningen bouwen, maar wanneer gebruik gemaakt werd van een bouwsysteem, dan mochten dat er meer zijn. Het uit Engeland afkomstige Airey-systeem, waarop H.T. Zwiers en J.F. Berghoef een Nederlandse licentie hadden, was een van de meest succesvolle. Het bestaat uit een skelet van beton en staal dat is bekleed met een onafgewerkte betonplaat. De ramen en dakspanten zijn van staal en de vloeren van hout, net als het dak dat van een bitumen afdekking is voorzien.

Deze voormalige Rijks Hogere Burger School ‘Koning Willem II’ verving de HBS die van 1866 tot 1934 gevestigd was in het Paleis-Raadhuis. Het gebouw is een van de weinige vooroorlogse voorbeelden van het in het Algemeen Uitbreidingsplan opgenomen concept van opvallende bouwwerken langs de Ringbaan.