Javascript is required to view this map.

zuid

Net als in het noorden van Tilburg, nam in de negentiende eeuw ook in het zuiden het aantal inwoners snel toe. Nabij de herdgang Korvel werd in 1850 de derde parochie van Tilburg gesticht. Ook rondom de herdgang Oerle (het huidige Transvaalplein) vond ontwikkeling plaats. Tot de invoering van de Woningwet in 1901 gebeurde dit zonder een vooraf vastgesteld plan. De wet verplichtte grotere steden voorschriften op te stellen op het gebied van stratenaanleg, minimale afmetingen van woonruimten en hygiëne. Het feitelijk bouwen van woningen bleef echter in eerste instantie een particuliere aangelegenheid, waarvoor onder andere de R.K. Woningbouwvereeniging Sint-Joseph (1913) en de Tilburgsche Bouwvereeniging (1916) werden opgericht. Pas in 1917 kwam de Gemeentelijke Woningdienst tot stand. De sociale woningbouw eindigde echter al weer in 1925, toen de geldkraan door de landelijke overheid werd dichtgedraaid. De economische crisis van de jaren dertig maakte verdere bezuinigingsmaatregelen noodzakelijk.

In het Algemeen Uitbreidingsplan van Rückert uit 1918 was de aanleg van het Wilhelminakanaal een belangrijk element. In het plan was eveneens vastgelegd dat in het oosten van de stad een bedrijventerrein zou komen dat via een insteekhaven met het kanaal werd verbonden. De Piushaven had een grote aantrekkingskracht op de bedrijvigheid in Tilburg. In de jaren dertig vestigde onder andere de Textielfabriek AaBe zich in de nabijheid van de haven. Inmiddels is veel van de industrie verdwenen en ontwikkelt de gemeente het gebied tot een woonlocatie, waarvan de eerste resultaten al zichtbaar zijn.

Op basis van het Uitbreidingsplan kwamen tot aan de Tweede Wereldoorlog binnen de ringbaan kleine, besloten woonbuurten tot stand, die zich kenmerken door een centraal plein en geknikte woonstraten. Elke inkomensklasse kreeg een eigen plek. Afhankelijk van de welvaart van de bewoners waren de buurten ruimer of minder ruim van opzet. Voor de meer welgestelden werd in het oosten van Tilburg vanaf 1927 de villawijk Armhoefse Akkers aangelegd.

Na de Tweede Wereldoorlog was de vraag naar woningen groot. In korte tijd werden zeer veel woningen gebouwd, waaronder Maycrete-noodwoningen, onder andere langs de Ringbaan-Zuid, en systeembouwwoningen van het Airey-systeem in de wijk Jeruzalem. De huizen werden gebouwd met een levensverwachting van vijftien tot vijfentwintig jaar, maar voldoen na ingrijpende renovaties nog steeds. Voor het eerst werd er ook geëxperimenteerd met etagebouw, waarvan ontwerpen langs de Ringbaan van S.J. van Embden en M.F. Duintjer in de jaren vijftig de eerste resultaten waren.

In de jaren tachtig en negentig richtte het stadsbestuur zich op het verbeteren van het imago van de stad om bedrijvigheid en onderwijsinstellingen aan te trekken. Hoogbouwprojecten als Interpolis en het Cenakel zijn in Tilburg Zuid voorbeelden van deze ambitie. Karakteristieke industriële en kerkelijke gebouwen, die voorheen nog werden gesloopt, werden vanaf nu ingezet om het aanzien van de stad te verbeteren. Vanaf het eind van de jaren negentig richtte de stadsvernieuwing zich niet alleen op de renovatie van woningen, maar op de woonomgeving als geheel. Bij de herstructurering van de Uitvinders- en Zeeheldenbuurt zijn in de eerste tien jaar van deze eeuw kleine eengezinswoningen vervangen door stedelijker woonvormen in een ruimere opzet.

Aan de Goirleseweg staan veertien twee-onder-eenkap woningen van Bedaux de Brouwer. Daar waar historiserende, replica-jarendertigwoningbouw dominant is, onderscheidt Bedaux de Brouwer zich met deze moderne versie van de jarenvijftigwoning. Bedaux de Brouwer laat hier zien hoe je als architect kunt voortborduren op een traditie en een nieuw hoofdstuk aan het oeuvre toevoegt.

Om de woningen op een ‘natuurlijke’ wijze in te passen in dit historische lint is gevarieerd met de positionering van de woningen: sommigen zijn gedraaid of gespiegeld ten opzichte van de straat. Tegelijk beantwoordt de architect hiermee aan de vigerende wens de woningen zoveel mogelijk te individualiseren. De woningen tonen een heel traditionalistische, Midden-Brabantse stijl, dat tegelijk ook een regionale Tilburgse sfeer ademt.

lees meer

In 1930 werd aan de Bosscheweg 438 het conservatorium van de R.K. Leergangen geopend (tegenwoordig onderdeel van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten). Dit gebouw werd ontworpen door architect H.C. Bonsel, die tevens directeur was van de Akademie voor Beeldende Kunsten en Technische Vakken van de R.K. Leergangen. Het conservatorium bestond uit een hoofdgebouw en een auditorium.

lees meer

Het klooster Ave Maria aan de Voltstraat is in 1914 ontworpen door Jan van der Valk. Architect Jos. Bedaux heeft het in 1932 uitgebreid. Het gebouw wordt omschreven als specifiek voorbeeld van de katholieke architectuur uit de periode tussen de beide wereldoorlogen.

lees meer

Dit complex bevat naast topsporthal T-Kwadraat en de Ireen Wüst schaatsbaan ook cafés, een klimhal, een fitnesscentrum, squashbanen en een sportmedisch centrum. Het heeft zijn plaats in de campusachtige opzet van Stappegoor met scholen, kantoren en woningbouw. Een glazen plint die doorloopt om de schaatsbaan begeleidt een boulevard die het gebied doorkruist en twee pleinen verbindt.

lees meer

Deze villa aan de verbindingsweg tussen Tilburg en Goirle kenmerkt zich door een voor De Brouwer ongebruikelijk technisch materiaalgebruik. In vormgeving refereert de woning aan modernistische, Amerikaanse voorbeelden als het Farnsworth House van Mies van der Rohe en het Glass House van Philip Johnson.

lees meer

Deze twee volksbuurten zijn in de afgelopen jaren op basis van een stedenbouwkundig plan van De Zwarte Hond geherstructureerd. In drie fasen zijn de kleine eengezinswoningen vervangen door meer stedelijke woonvormen in een ruimere stedenbouwkundige opzet. Door op enkele plekken gestapelde bouw toe te passen is een hoge woondichtheid verkregen. Bestaande en nieuwe pleinen en plantsoenen tussen de bebouwing zijn door groene straatprofielen met elkaar verbonden.

lees meer

Het neogotische retraitehuis Het Cenakel (1908) is in 1997 gerestaureerd en tot woongebouw en cultureel centrum omgebouwd. De renovatie werd bekostigd door op het terrein twee woontorens met 72 appartementen te bouwen. Door hoogbouw toe te passen, in plaats van de eerder geplande grondgebonden woningen, kon het park rondom het retraitehuis open blijven en aansluiten op het bestaande Leijpark.

lees meer

De gemeente Tilburg ontwikkelt de Piushaven van een voormalige industriële haven tot een centrumstedelijke woonomgeving aan het water. De anderhalve kilometer lange oevers van de haven veranderen hierbij in een groen Havenpark. Rondom de haven verrijzen tweeduizend woningen en ruimten voor nieuwe bedrijvigheid.

lees meer

Van de hoogbouw die de skyline van Tilburg bepaalt, ligt het hoofdkantoor van verzekeringsmaatschappij Interpolis het dichtst bij het stadscentrum. Het gebouw en de bijbehorende tuin liggen op een driehoekig kavel. In 2002 is het kantoor in oostelijke richting uitgebreid, waardoor aan de Spoorlaan een aanzienlijke gevelwand ontstond. De verschillende bouwvolumes zijn met elkaar verbonden door een groot voorplein aan de Spoorlaan en het golvende dak van de ontvangsthal. De kantoorvleugels en kantoortoren zijn bekleed met rode kleitegels. Een 92 meter hoge 'verkeerstoren' is bekleed met zwart natuursteen en is via glazen loopbruggen met de kantoortoren verbonden.

lees meer

Vlakbij afslag Tilburg-West van de rijksweg A58 is het bedrijfsgebouw van Bosch Transmission Technology een opvallende horizontale verschijning. Het langgerekte pand op bedrijvenpark Het Laar is gebouwd in opdracht van Van Doorne’s Transmissie, dat in 1995 door de Bosch Groep is overgenomen. De familie Van Doorne was ooit verantwoordelijk voor de DAF (Van Doorne Aanhangwagen Fabriek) en startte in 1972 op dit voormalige DAF-terrein met de productie van schakelbanden voor automatische versnellingsbakken van auto’s.

lees meer