Javascript is required to view this map.
noord
In 1797 splitste de parochie Goirke zich af van de oude parochie Heike in het zuiden, hoewel de herdgang Goirke al in 1715 een schuurkerk bezat. In 1839 betrok de tweede parochie van Tilburg de Goirkese kerk aan de Goirkestraat, de verbindingsweg tussen de herdgangen Veldhoven (Wilhelminapark) en Goirke (Julianapark). De straat ontwikkelde zich tot het centrum van de Tilburgse textielindustrie. Al in de zeventiende eeuw maakten thuiswevers hier halffabrikaten die door tussenpersonen op de markten van Antwerpen, Rotterdam en Leiden werden verhandeld en vanaf 1800 kwamen ook fabriekshuizen tot stand waarin de eindproductie ter hand werd genomen. De bebouwing voegde zich in de reeds aanwezige lintbebouwing. Tijdens de mechanisatie vanaf het begin van de negentiende eeuw, ontstonden grotere fabriekscomplexen, zoals het Mommerscomplex en de fabrieken van Dröge en Eras. Veel van de industriële gebouwen en bijbehorende fabrikantenvilla’s zijn nog in het straatbeeld aanwezig en zijn veelal herbestemd.
In het buitengebied ten noorden van Tilburg werd in 1809 Petrus Donders geboren. De weverszoon zette zich als missionaris in Suriname in voor zijn medemens en werd in 1982 zalig verklaard. Zijn geboortegrond, die na de noordelijke uitbreidingen van Tilburg bijna tegen de stad aan is komen te liggen, groeide in de loop der tijd uit tot een bedevaartsoord. Een recent tentoonstellingspaviljoen vertelt er over het leven van ‘Peerke’ Donders.
In de negentiende eeuw groeide het aantal inwoners van Tilburg snel en ontstonden steeds meer parochies, elk met een eigen kerk. De bebouwing rondom oude herdgangen als Hasselt (nu Hasseltplein), Stokhasselt en Heikant (de Schans) nam snel toe. Verschillende linten tussen de herdgangen die in deze tijd bebouwd werden, zijn nog in de stad zichtbaar, zoals de Hasseltstraat, de Hoefstraat en de Koestraat. Van de kerken en andere katholieke gebouwen die aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werden gebouwd, zijn er in de afgelopen twintig jaar een aantal herbestemd.
Vanaf halverwege de jaren vijftig vond de uitleg van de stad plaats buiten de inmiddels voltooide ringbaan. Ten noorden van het in 1923 geopende Wilhelminakanaal verrezen de grootschalige wijken Quirijnstok, Stokhasselt en Heikant. Aan de verschillende plannen lag de zogenaamde ‘wijkgedachte’ ten grondslag: brede lanen verdelen de wijken in overzichtelijke buurten van 500 tot 1000 bewoners met voldoende voorzieningen. De parochie-indeling vormde de basis voor de verdeling van de Tilburgse uitbreidingen. De wijken kenmerken zich door een mix van een- en meergezinswoningen, parken en groenstroken. Bouwmethoden werden gestandaardiseerd en het principe van de systeembouw deed zijn intrede. Stedenbouwkundig bestaan de wijken uit een herhaling van stempels, zonder dat er rekening werd gehouden met het aanwezige landschap.
In de jaren negentig bereikte de stadsvernieuwing uit de binnenstad ook de uitbreidingswijken, die inmiddels dertig tot veertig jaar oud waren. Herstructurering was noodzakelijk omdat een overschot aan goedkope woningen en een gebrek aan ruimtelijke kwaliteit er voor sociale problemen zorgden. Delen werden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De herstructurering Groeseind-Hoefstraat was in het begin van deze eeuw de grootste in de Tilburgse historie. In de wijk Quirijnstok zijn in verschillende fasen 250 woningen gebouwd voor de midden- en hogere inkomensgroepen.
In het buitengebied ten noorden van Tilburg werd in 1809 Petrus Donders geboren. De weverszoon zette zich als missionaris in Suriname in voor zijn medemens en werd in 1982 zalig verklaard. Zijn geboortegrond, die na de noordelijke uitbreidingen van Tilburg bijna tegen de stad aan is komen te liggen, groeide in de loop der tijd uit tot een bedevaartsoord. Een recent tentoonstellingspaviljoen vertelt er over het leven van ‘Peerke’ Donders.
In de negentiende eeuw groeide het aantal inwoners van Tilburg snel en ontstonden steeds meer parochies, elk met een eigen kerk. De bebouwing rondom oude herdgangen als Hasselt (nu Hasseltplein), Stokhasselt en Heikant (de Schans) nam snel toe. Verschillende linten tussen de herdgangen die in deze tijd bebouwd werden, zijn nog in de stad zichtbaar, zoals de Hasseltstraat, de Hoefstraat en de Koestraat. Van de kerken en andere katholieke gebouwen die aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werden gebouwd, zijn er in de afgelopen twintig jaar een aantal herbestemd.
Vanaf halverwege de jaren vijftig vond de uitleg van de stad plaats buiten de inmiddels voltooide ringbaan. Ten noorden van het in 1923 geopende Wilhelminakanaal verrezen de grootschalige wijken Quirijnstok, Stokhasselt en Heikant. Aan de verschillende plannen lag de zogenaamde ‘wijkgedachte’ ten grondslag: brede lanen verdelen de wijken in overzichtelijke buurten van 500 tot 1000 bewoners met voldoende voorzieningen. De parochie-indeling vormde de basis voor de verdeling van de Tilburgse uitbreidingen. De wijken kenmerken zich door een mix van een- en meergezinswoningen, parken en groenstroken. Bouwmethoden werden gestandaardiseerd en het principe van de systeembouw deed zijn intrede. Stedenbouwkundig bestaan de wijken uit een herhaling van stempels, zonder dat er rekening werd gehouden met het aanwezige landschap.
In de jaren negentig bereikte de stadsvernieuwing uit de binnenstad ook de uitbreidingswijken, die inmiddels dertig tot veertig jaar oud waren. Herstructurering was noodzakelijk omdat een overschot aan goedkope woningen en een gebrek aan ruimtelijke kwaliteit er voor sociale problemen zorgden. Delen werden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De herstructurering Groeseind-Hoefstraat was in het begin van deze eeuw de grootste in de Tilburgse historie. In de wijk Quirijnstok zijn in verschillende fasen 250 woningen gebouwd voor de midden- en hogere inkomensgroepen.
Petrus Donders (1809-87) was een Tilburgse weverszoon die als missionaris werd uitgezonden naar Suriname, waar hij zich inzette voor melaatsen en slaven. In de loop der jaren is zijn geboortegrond uitgegroeid tot een bedevaartsoord. In het kruiswegpark staan onder andere een door Jos. Donders ontworpen houten kapel (1923) en een kopie van het geboortehuis van ‘Peerke’ Donders (1931), naar ontwerp van Huib Frankefort. Peerke Donders werd in 1982 zalig verklaard.
lees meer
Dit kleine, ronddraaiende huis op een rotonde in het noorden van Tilburg, is in korte tijd hét icoon van Tilburg geworden. Eenmaal per twintig uur maakt de woning een complete ronde, zodat het huis zich elke dag op hetzelfde tijdstip op een andere plek bevindt.
lees meer
De in 1854 opgerichte textielfabriek H. Eras en Zonen was aan het eind van de negentiende eeuw de grootste wollenstoffenfabriek van Tilburg. Rondom twee bewaarde fabrieksgebouwen uit deze tijd is het woningbouwproject Rijghpark gebouwd. Het bestaat uit 92 appartementen, achttien woningen, commerciële ruimten en bijbehorende parkeerplaatsen.
lees meer
Deze op een talud gelegen woning langs de verbindingsweg tussen Tilburg en Berkel-Enschot bestaat uit twee langgerekte, in elkaar geschoven volumes, evenwijdig aan de straat. Het volume aan de straat is een gesloten doos, opgebouwd uit een metalen kader dat is ingevuld met houten panelen en horizontale lamellen voor de ramen. In dit bouwdeel bevinden zich de slaap- en badkamers.
lees meer
Een langgerekt park van 6,5 hectare vormt het centrum van het herstructureringsproject Quirijnboulevard. De Quirinustuinen liggen op een plek die ooit bedoeld was voor de hoofdontsluiting van Tilburg-Noord. In plaats van deze weg, die een grote barrière zou zijn geweest in de stad, ligt er nu een groene open zone met een diagonale padenstructuur, die de wijken Heikant en Quirijnstok met elkaar verbindt.
lees meer
Dit Fraterhuis Petrus Donders is een L-vormig gebouw op de hoek van het Kardinaal de Jongplein en de Pastoriestraat. De expressionistische gevelwand van het tweelaagse gebouw heeft de uitstraling van een burcht en heeft ter plaatse van de overgang naar de naastgelegen woningen een torenvormig entreegebouw. Boven het ingangsportaal is in oranje keramische tegels een kruis aangebracht.
lees meer
De Rotterdamse havenbaron Grewen liet in het begin van de vorige eeuw een groot aantal Antoniuskerken bouwen. Veel van de kerken, zo ook deze, werden door zijn neef Albert Margry en diens zoon Jos ontworpen.
lees meer
Honderd jaar na de bouw werd deze neogotische kerk gesloten. De geplande sloop kon worden voorkomen door het gebouw te herbestemmen tot wijkcentrum, ter vervanging van drie kleinere buurtcentra. Ondanks een brand in 2003, die het dak en de vieringtoren verwoestte, opende wijkcentrum De Poorten twee jaar later haar deuren. Een metalen vieringtoren vervangt het oorspronkelijke exemplaar.
lees meer
Aan de Goirkestraat, de verbinding tussen de herdgangen Goirke en Veldhoven, bevond zich de grootste concentratie textielfabrieken van Tilburg. Christiaan Mommers startte hier in 1861 in een bestaande fabriek met de productie van wollen stoffen. Tot de meest kenmerkende gebouwen waarmee hij de fabriek in de loop der tijd uitbreidde, behoren een eenlaagse weverij met een houten sheddak (1877) en een vier bouwlagen hoge spinnerij (1885), in die tijd het hoogste fabrieksgebouw van de stad. In 1889 liet Mommers op het voorterrein een villa bouwen.
lees meer
In 1842-43 werd het St. Ignatiusgesticht gebouwd, zoals Huize Goirke aanvankelijk heette. De Zusters van Liefde verzorgden hier hulpbehoevende, oudere mannen. Het neoclassicistische gebouw heeft een carré-vormige plattegrond met twee verdiepingen en een zadeldak. In 1855 is het uitgebreid met twee vleugels aan de voorzijde en in 1911 met een aanbouw aan de achterzijde. De vooruitspringende, gepleisterde hoofdentree wordt beëindigd door een timpaan. De gepleisterde tuitgevels aan de straat hebben hoekpilasters en blindnissen. Op het dak van de voormalige kapel staat een houten klokkenstoel. Tot een grote brand in 2000 heeft het gebouw dienst gedaan als klooster, armenschool, bejaardentehuis en studentenhuisvesting. Het pand is hersteld en herbestemd tot 23 huurwoningen.
lees meer